HỒI KÝ CHIẾN TRƯỜNG

Chiến sự vẫn liên tiếp xảy ra qua các ngày 18, 19, 20, 21… Có lẽ quân Trung Quốc mở mặt trận phía Bắc đã tiếp thêm tinh thần cho bọn Pôn Pốt. Trên thông báo, Tà Mốc  một tên lãnh đạo ác ôn của Pôn Pốt, đã tập hợp được mấy sư đoàn của quân khu Tây Nam, trở lại phản công hầu hết ở Tà Keo, Kom Pong Sư Pư, bước đầu đã gây cho ta nhiều thiệt hại. Hướng trung đoàn 156 đảm nhiệm cũng không ngày nào được yên ổn, chúng thường xuyên pháo kích và cho xung lực đánh vào các trận địa chốt của ta kể cả ngày lẫn đêm và cả trung đoàn bộ cũng không ngoại lệ. 8 giờ sáng ngày 22/2, bất ngờ một loạt đạn DKZ75 và cối 82 nổ rất gần và một quả đạn DKZ đã rơi trúng Sở chỉ huy trung đoàn. Anh Tám Tính trúng ngay một mảnh đạn vào đầu máu chảy lênh láng. Anh được băng bó và chuyển  sang đội phẫu thuật trung đoàn, sau này được chuyển về Phnom Pênh rồi đưa về  Việt Nam điều trị, vết thương khỏi lại trở lại chiến trường chiến đấu. Anh Nguyễn Trung Tính, thường gọi là Tám Tính quê ở Kiên Giang là bộ đội...

4h sáng ngày 17/2/1979, anh Thiệp đánh thức tôi dậy, cả cơ quan chính trị cũng bừng tỉnh và bồn chồn nghe bản tin thời sự được phát trên đài tiếng nói Việt nam. Chúng tôi thật đau lòng khi nghe tin lúc 0h, chỉ cách đây mấy   tiếng đồng hồ, quân Trung Quốc đã đồng loạt tiến công vào 6 tỉnh phía bắc của ta. Và từ đó chiếc đài Panasonic đưa từ Việt Nam sang, được tôi luôn mang theo bên mình để cập nhật thông tin từ mặt trận phía Bắc. Những bức điện từ bộ chỉ huy chiến dịch và bộ chỉ huy sư đoàn thông qua đài 15w cũng được liên tục chuyển xuống. Chúng tôi nhận định chắc chắn sẽ có những đơn vị được điều ra phía Bắc để bảo vệ thủ đô Hà Nội và ai cũng mong muốn trong đó có đơn vị mình. Khoảng 8h, ngày 17/2, anh Út Đậu, mời anh Thiệp, anh Ba Nhu và tôi đến Sở chỉ huy trung đoàn, anh nói tóm tắt nội dung   bức điện của quân ủy trung ương và bộ chính trị: “Chiến tranh biên giới phía Bắc nổ ra, đây là ý đồ của   Trung Quốc muốn căng kéo quân chủ lực của ta hòng cứu nguy cho quân ...

24 giờ, ngày 14/2, bọn Pôn Pốt bất ngờ dùng một lực lượng lớn tập kích đánh vào đội hình D3. Quả như dự đoán … Các đồng chí thông tin viên được phân công thay nhau túc trực 24/24 để nhận những công điện của các đại đội bộ binh báo về. Cũng phải nói thêm là cái đám lính Pôn Pốt này chúng rất thiện chiến   về đêm. Ban ngày chúng chỉ cho một vài tốp nhỏ phục kích, thăm dò lực lượng, hoặc trà trộn vào dân nắm tin tức, khi màn đêm buông xuống là chúng bước vào hành   động… 1 giờ sáng ngày 15/2/1979, tiếng súng ngoài trận địa rền vang, địch dùng cối 61, cối 82, DKZ75 bắn phá dữ dội, có quả chỉ nổ cách hầm chúng tôi chưa tới 300m. Trận địa cối 82 của tiểu đoàn cũng được lệnh khai hỏa chi viện cho bộ binh. Ở các chốt phía trước, bộ đội ta vẫn đang nổ súng giằng co với quân địch.   Sau 30 phút cối ta khai hỏa, có lẽ đã bắn trúng trận địa cối pháo của địch, nên pháo binh địch đã giảm cường độ bắn phá. Tiếng đạn nhọn ngoài trận địa vẫn tiếp tục nổ   thỉnh thoảng mới nghe tiến...

Ngày 14/2/1979, tình hình chiến sự quanh khu vực này vẫn còn yên ổn, sau khi đã ăn bữa cơm sáng do anh nuôi nấu từ đêm, đồng chí Toán (tiểu đoàn trưởng) cùng đ/c Thái (chính trị viên phó tiểu đoàn) xuống thăm và kiểm tra trận địa chốt của các đại đội bộ binh. Đ/c Miên, đồng chí sáu Niên (tiểu đoàn phó)cùng tôi ở lại BCH tiểu đoàn. Khoảng 10h cùng ngày, đ/c Toán, Thái đã trở về BCH báo cáo tóm tắt tình hình ở phía trước: Bộ đội ta đã củng cố   công sự rất chu đáo và đang ở tư thế sẵn sàng chiến đấu. Toán còn hớn hở báo lại với chúng   tôi   “Trước khi về đây, Toán đã ghé trung đội trinh sát và phạt cho lính trinh sát   một trận…” Chẳng hiểu tay tiểu đoàn trưởng này phạt bộ đội về cái tội gì, tôi liền ngoắc cậu liên lạc đi cùng với đ/c Toán và được cậu ta kể lại: - Sau khi đã đi kiểm tra   trận địa của các đại đội bộ binh, trên đường về đây, thủ trưởng Toán, Thái ghé nơi đóng quân của trung đội trinh sát và bắt gặp lính trinh sát đang cạo lông một con heo. Chắc ...

7h sáng ngày 13/2, Ban chỉ huy tiểu đoàn 3 họp mở rộng tới các đồng chí chính trị viên. Tôi được mời tham dự và truyền đạt một số nội dung chỉ đạo của Ban chỉ huy trung đoàn mà trước khi đi anh Út Đậu đã giao nhiệm vụ cho tôi: Ngay trong gầm nhà sàn của người dân CPC, khoảng hơn chục cán bộ chủ chốt lắng nghe nhiệm vụ do đồng chí Miên (chính trị viên tiểu đoàn) phổ biến   thực hiện tốt quy định của Chính phủ về việc thu chiến lợi phẩm: Chính sách quy định rõ, các đơn vị tham chiến được thu lượm tất cả các phương tiện thuộc lĩnh vực quân sự như vũ khí, đạn dược, xe cộ… Để bổ sung và tự trang bị cho   đơn vị mình   phục vụ trực tiếp cho chiến đấu. Riêng các tài sản quý hiếm như kim cương, vàng bạc… thì có trách nhiệm thu lượm sau đó giao nộp về trên để chuyển giao cho chính quyền bạn kiến tạo lại đất nước CPC, lúc này đã được hình thành ở Trung Ương và cấp tỉnh. Cuộc họp kết thúc   các đồng chí chính trị viên đã trở về nhanh chóng triển khai cho đơn vị mình và ng...

11h30, ngày 11/2/1979, tôi và 2 chiến sĩ vệ binh đã có mặt tại ban chỉ huy tiểu đoàn 3, đồng chí Miên chính trị viên tiểu đoàn và đồng chí Toán tiểu đoàn trưởng tiếp đón tôi rất niềm nở. Tôi quyết định ở lại ban chỉ huy tiểu đoàn 3 thêm 1 thời gian, nên bảo 2 đồng chí vệ binh quay trở về trung đoàn bộ và không quên căn dặn 2 đồng chí “kín miệng” cái vụ gặp 3 đồng chí trinh sát… Đêm hôm đó, 11/2, tôi ngủ cùng hầm với BCH tiểu đoàn 3, 1 cái hầm lộ thiên sâu khoảng 80 phân ngay dưới gầm sàn nhà của một hộ dân bỏ hoang. Từ hầm ban chỉ huy tiểu đoàn có một ngách thông hào, nối liền với chiếc hầm của cụm đài 2w và máy thông tin hữu tuyến. Trận địa phòng thủ hình vòng cung có các đại đội bộ binh đang ở phía trước (hướng rừng sâu) là căn cứ của bọn Pôn Pốt, lực lượng của chúng lúc này vẫn còn rất mạnh, có thể bất cứ lúc nào mở đợt phản công nhằm chiếm lại những vùng đất đã được quân tình nguyện Việt nam giải phóng, trong đó có trung đoàn 156, sư 339. Vì vậy, lúc này hơn bao giờ hết bộ đội ta v...

Ngày 11/2 tôi được phân công xuống công tác tại ban chỉ huy tiểu đoàn 3 đóng cách sở chỉ huy trung đoàn khoảng 2km, được 2 đồng chí vệ binh đi hộ tống, chúng tôi vượt qua một con đường nhỏ dùng cho người đi bộ và xe 2 bánh, 2 bên đường cây cối mọc xanh rờn và có nhiều loại cây ăn quả như chuối, dừa…Khi còn cách ban chỉ huy tiểu đoàn khoảng 500m, thì chúng tôi phát hiện một đám khói ngay sau bụi chuối cách đường đi bộ khoảng 30m. Chúng tôi biết đây là khu vực an toàn và người dân ở khu vực này vẫn còn rất vắng vẻ nên 2 đồng chí vệ binh cùng tôi đã sục ngay vào… Thật bất ngờ, chúng tôi gặp 3 đồng chí lính trinh sát của tiểu đoàn đang nướng thịt bò. Một đống lửa được đốt lên từ những cành cây khô đang cháy ngùn ngụt, bên trên là những xiên thịt bò, miếng nào miếng nấy to bằng bàn tay, tỏa ra một mùi thơm phức. Hình như các chiến sĩ trinh sát này đã biết mặt tôi (bởi tôi đã nhiều lần xuống công tác tại đơn vị này). Một đồng chí, chắc là tổ trưởng, vừa tỏ ra lo âu và cố niềm nở mời chúng ...

Khoảng 21 giờ đích thân đồng chí trung đoàn trưởng cùng một số trinh sát trung đoàn vào bờ đập để đón tiểu đoàn 1 vì lúc này thực tế tiểu đoàn 1 cũng chưa xác định được hướng rút vì xung quanh quân địch khá dày đặc. Theo chân đ/c trung đoàn trưởng có trinh sát dẫn đường, tiểu đoàn 1 hành quân ra QL.   Một đơn vị bạn đang hành quân ngược chiều vào thay thế vị trí của trung đoàn 156. Sau khi đã được bổ sung thêm vũ khí đạn dược… lúc 0 giờ trung đoàn   lại được lệnh hành quân vào Núi Đất thay vị trí trung đoàn   157 về Tà Keo giải vây cho trung đoàn   158-F339. Hai hàng quân cứ lầm lũi xuyên đêm đi ngược chiều nhau nhưng không nói gì vì đói và mệt và vì họ đều hiểu ngày mai trận chiến sẽ ác liệt hơn cả hôm nay. 3 giờ sáng ngày 7/2, cơ quan trung đoàn bộ dừng chân tại 1 ngôi chùa đã   bỏ hoang bên cạnh con đường đất nối ra QL, đây cũng là nơi trung đoàn bộ trung đoàn 9/F339 đã đóng quân. Ngôi chùa này (không biết tên) khuôn viên của nó rất rộng, khoảng 4-5ha v...

22h, trung đoàn bộ dừng chân tại một khu rừng thưa. Bộ đội thuộc trung đoàn bộ được lệnh khẩn trương đào công sự vì ở đây rất gần địch. Cùng lúc đó các đơn vị bộ binh bắt đầu tiềm nhập chiếm lĩnh trận địa. Khoảng 5h sáng ngày hôm sau các mũi tiến quân đi đầu đã phát hiện các chốt cảnh giới của địch, địch cũng không chống trả mà rút chạy ngay khi vừa chạm với quân ta. Trung đoàn lệnh cho tiểu đoàn 3 đánh mũi trực diện, tiểu đoàn 2 đánh mũi vu hồi bên cánh trái, tiểu đoàn 1 làm dự bị và bảo vệ phía sau trung đoàn bộ, các đơn vị trực thuộc như các C 21 trinh sát, các C hỏa lực khác nằm bên phải trung đoàn bộ chi viện hỏa lực cho các tiểu đoàn   bộ binh và sẵn sàng đánh địch ở mạn bên phải. Đúng 6h sáng ngày 6/2/1979 khi trời vừa sáng rõ, sở chỉ huy trung đoàn hạ lệnh cho các tiểu đoàn bộ binh đánh chiếm căn cứ thuộc địa phận Mo Núp và trận giao chiến diễn ra rất ác liệt ngay tại khu vực bờ đê mà thực chất là một con đập ngăn nước giữa hai quả đồi thấp tạo nên cái hồ khá lớn dài khoả...

Mấy ngày tiếp theo, trung đoàn bộ vẫn đứng chân tại chỗ, nhân dân ở trong rừng vẫn tiếp tục trở về ngày càng đông, lúc này chính quyền bạn chưa hình thành nên tất cả công tác đón dân đều do quân tình nguyện Việt Nam đảm nhận…Thông qua những người biết tiếng Việt, cơ quân dân vận của ta hướng dẫn cho nhân dân CPC nhà của ai người ấy ở, ai không có nhà hoặc bị cháy thì ta sắp xếp họ ở chung với nhà hàng xóm, đùm bọc nhau, giúp đỡ nhau trong cuộc sống, chờ thành lập chính quyền sẽ có những chính sách cụ thể… 12h ngày 4/2/1979, chúng tôi được lệnh tiếp tục hành quân, chưa rõ đi đâu nhưng ban chính trị lại được 1 xe GMC đến chuyên chở rồi nhập vào đoàn xe của trung đoàn. Lúc này, mặt trời đã đứng bóng, nên sức nóng của nó thật ghê gớm. Không cần phải cảnh giác với lũ máy bay của địch như trong thời gian đánh Mỹ, nhưng tất cả những chiếc xe vận tải quân sự của ta đều rợp bóng cành lá ngụy trang. Chiếc xe chuyên chở chúng tôi cũng được anh em phục vụ “trồng” 4 cây to tướng ngay 4 góc xe chủ...

Ngày 2/2/1979, trung đoàn bộ về đóng quân tại 1 phum phía bắc đường số 5. Sở chỉ huy trung đoàn đóng quân trong một căn nhà xây rất to đã bỏ hoang từ lâu. Ngay chiều hôm đó, một số người dân biết tiếng Việt từ trong rừng trở về đã tập hợp khoảng 300 người dân CPC làm mít tinh chào mừng quân tình nguyện Việt Nam sang giúp nhân dân CPC. Để bảo vệ cho cuộc mít tinh, trung đoàn đã cử đại đội trinh sát và lực lượng vệ binh đến hỗ trợ. Cơ quan dân vận của ban chính trị cũng được phái đến. Và thật bất ngờ, với lòng căm thù quân Pôn Pốt và chính quyền Khơ me đỏ cao độ, nhân dân đã mật báo cho ta: có 7 tên lính ác ôn trà trộn vào trong đám đông dự mít tinh. Ngay lập tức, 7 tên ác ôn “được” lực lượng vệ binh và trinh sát “mời” về trung đoàn bộ, lực lượng vệ binh chịu trách nhiệm canh giữ. 8h sáng ngày hôm sau, tôi và bộ phận địch vận đã có mặt tại trung đội vệ binh để thẩm vấn 7 tên này… Khi đồng chí Xuân, trung đội trưởng vệ binh dẫn chúng tôi đến nơi giam giữ thì thấy bàn tay của 7 tên lính ...

Hôm nay đã là ngày mồng 1 tết,   ngóng   mãi mà chẳng thấy hậu cần cấp phát thêm gì. Trên thông báo ở tại sân bay Trà Nóc, Cần Thơ   quân khu đã chuẩn bị rất nhiều nhu yếu phẩm nhưng không tài nào chuyên chở sang chiến trường CPC được. Bởi các xe vận tải quân sự đến giờ phút này vẫn “nằm chơi xơi nước”. Máy bay vận tải quân sự của Không quân ta thì có hạn nên ưu tiên hàng đầu là chở đạn, kế đến là gạo. Chúng tôi hiểu rõ 2 thứ này là điều kiện sống còn của những người lính đang ngoài mặt trận. Những thứ khác chẳng nhằm nhò gì! Vậy là anh nuôi của ban chính trị sáng kiến: Lấy gạo rang lên…rồi cho ít đường thốt nốt vào ngào thành kẹo, chừa lại một ít rang thêm chút nữa cho nó hơi đen đổ nước sôi vào làm thành nước trà. Vậy là đã có đủ “kẹo, trà” đón tết. Anh Ba Nhu và một số đồng chí khác ghiền thuốc. Không có thuốc lá, đồng đội tôi bứt lá khoai mì khô. vò ra, quấn vào giấy hít vài hơi cho… có khói… nó đỡ ghiền… Vậy là đầu năm 1979, trên chiến trường CPC, chúng tôi đón tết...

Sáng, trưa, chiều mỗi bữa cũng chỉ vài ba bát cơm ăn với cá khô mang từ tận đập nước về. Gạo cũng đã cạn dần nên các bếp đều độn thêm sắn, khoai lang của quân Pôn Pốt để lại. Hàng ngày vẫn có những chuyến trực thăng vận tải quân sự (loại MI-8 do Liên Xô sản xuất) đáp xuống gần sở chỉ huy để tiếp tế đạn dược, lương thực, khi quay về Việt Nam thì chuyên chở thương binh, bệnh binh, liệt sỹ. Cũng nhờ có những chuyến bay như vậy nên bọn tôi thường gửi thư: “quá giang” về sân bay Trà Nóc, Cần Thơ hoặc sân bay Tân Sơn Nhất, mà tôi là người siêng viết thư về nhà nhất. Cũng bởi lúc này bà xã tôi đang mang bầu, cũng phải hơn 7 tháng rồi và ở tại hậu phương chắc gia đình tôi cũng đang mong ngóng tin tôi từng giờ, từng phút. Thương đứa con vẫn còn trong bụng mẹ, mà chẳng biết người cha như tôi có thể còn có ngày được trở về nhìn thấy mặt con, vậy là tôi biên thư sẵn, rất nhiều… và hầu   như chuyến bay nào về Việt Nam cũng có những cánh thư của tôi. Được cái là các đồng chí lái máy bay rất nh...

Ngày 24/1/1979, trung đoàn bộ lại được lệnh hành quân rời vị trí. 18h xuất phát mới 20h đã đến nơi quy định. Sở chỉ huy trung đoàn đóng quân phía nam đường số 5, các tiểu đoàn bộ binh tiếp tục giãn ra tạo thành một trận địa liên hoàn phòng thủ bảo vệ cho U Đông vừa mới được quân ta lấy lại từ tay quân Pôn Pốt cách đây ít ngày. Vị trí trung đoàn bộ đóng quân là một khu đất đồi tương đối bằng phẳng. Có lẽ đây là một tổ hợp tác xã sản xuất nông nghiệp loại cây ngắn ngày mà đan xen rất nhiều loại cây, trong đó, chủ yếu là cây khoai mì và khoai lang. Nhà cửa thưa thớt theo kiểu lán trại lợp bằng lá. Bởi xác định đây là trận địa phòng thủ, nên bộ đội được yêu cầu đào công sự có nắp, nối với những dãy thông hào, vừa để tránh pháo cối địch, vừa để cho bộ đội cơ động khi có tác chiến xảy ra. Trên thông báo tuyến đường số 2 từ PhnomPenh về Việt nam vẫn còn tắc nghẽn, việc đi lại rất hạn chế kể cả ban ngày cũng như ban đêm dù cho các đơn vị bạn đã   tổ chức chốt trên tuyến QL2, từ Nông Pê...

          Cũng 18 giờ trung đoàn bộ, trong đó có sở chỉ huy trung đoàn được lệnh “nhổ neo” hành quân về hướng trận địa. 21 giờ chúng tôi chỉ còn cách trận địa khoảng 1km và được lệnh dừng chân, ém quân trong một vạt rừng thưa nằm sát bên vệ đường số 5 về hướng bắc. Mặc dù từ chiều đến giờ cả ban chính trị chưa ai có một hột cơm vào bụng nhưng anh Thiệp vẫn quyết định hội ý và phân công ngay các đồng chí trợ lý xuống các tiểu đoàn bộ binh giúp giải quyết chính sách thương binh, liệt sỹ. Đồng chí Trưng + Hiệp xuống D2, Đồng chí Huyền + Cúc xuống D3, Đồng chí Kỷ và các đồng chí còn lại hỗ trợ các đơn vị trực thuộc, trong đó có các đồng chí hi sinh tại trạm phẫu thuật trung đoàn. Tất cả chúng tôi đều đổ nước lạnh vào bịch gạo sấy, chờ cho nó thành cơm rồi ăn tạm lúc đi đường. Suốt đêm hôm đó toàn bộ trung đoàn không ai chợp mắt. Các đồng chí cán bộ sư đoàn và quân khu cũng nườm nượp xuống để giúp chúng tôi khắc phục hậu quả… 7h sáng 22/1/1979 tôi, anh T...